Powiat jarosławski

Powiat jarosławski - powiat w Polsce (województwo podkarpackie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Jarosław. Powiat położony jest w wschodniej części województwa podkarpackiego. Jest częścią makroregionu południowo-wschodniej Polski.

Powiat sąsiaduje od zachodu z powiatem przeworskim, od południa z powiatem przemyskim ziemskim, od północy zaś z powiatem lubaczowskim.

Region jarosławski leży niemal w całości we wschodniej części Kotliny Sandomierskiej i tylko jego południowe krańce sięgają pasma pierwszych wzniesień Pogórza Karpackiego, zw. tu Pogórzem Dynowskim. Rozległy obszar Kotliny Sandomierskiej dzieli się na szereg mezoregionów. Omawiany teren mieści się na Podgórzu Rzeszowskim i Płaskowyżu Tarnogrodzkim, przedzielonym Doliną Dolnego Sanu. Podgórze Rzeszowskie, zwane niekiedy Podgórzem Jarosławskim, obejmuje południowo-zachodnią część regionu. Tworzy je obszar łagodnych wzniesień stanowiący teren przejściowy pomiędzy Kotliną Sandomierską a Pogórzem Dynowskim, ciągnący się szerokim łukiem od Rzeszowa aż po Przemyśl. Podgórze Rzeszowskie zbudowane jest z kilku pasm wzniesień, których wysokość wzrasta od północy ku południowi. W okolicach Jarosławia wzniesienia mają wysokość 210-240 m n.p.m., na linii Pruchnik - Rokietnica osiągają wysokość 240-280 m n.p.m. W tej części rzeźba Podgórza jest bardziej urozmaicona, wysokości względne znacznie wyższe, a nachylenie stoków bardziej strome. W wielu miejscach wzniesienia poprzecinane są charakterystycznymi dla obszarów lessowych głębokimi wąwozami (parowami), zw. wądołami. Rozłożyste wyniosłości rozdzielają doliny kilku rzeczek i licznych strumieni, największe z nich to Mleczka oraz Łęg Rokietnicki. Próg Podgórza podnosi się stromą krawędzią 20-30 m ponad płaską dolinę Sanu, co uwidacznia się szczególnie w okolicach Jarosławia. Na wschód od doliny Sanu, aż po wał Roztocza, rozpościera się Płaskowyż Tarnogrodzki. Powierzchnię tego mezoregionu kształtują obszerne faliste płaskowyże (wysoczyzny) wyniesione 220-280 m n.p.m., przy wysokościach względnych sięgających 30-60 m, oraz rozległe obniżenia. Wysokość Płaskowyżu podnosi się stopniowo w kierunku wschodnim. Dalej od doliny Sanu wysoczyzny stają się wyższe i bardziej wyraziste. Krajobraz urozmaicają piaszczyste wały i pagóry wydmowego pochodzenia, zw. górami, z którymi kontrastują często podmokłe doliny i obniżenia. Północną stroną Płaskowyżu przewija się rzeka Lubaczówka, meandrująca pośród płytkiej podmokłej doliny, wpadająca do Sanu w rejonie Manasterza. Przez część południową płynie rzeczka Szkło, uchodząca do Sanu nieopodal Wysocka.