Były niemiecki obóz zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem

W 1941 Niemcy utworzyli tutaj jeden z czterech - obok Bełżca, Sobiboru i Treblinki - na ziemiach polskich obóz zagłady Kulmhof. Przed przystąpieniem do organizacji ośrodka Niemcy wywieźli ze wsi większość jej mieszkańców. Obóz zlokalizowano w parku, który otoczono wysokim drewnianym parkanem. Załogę obozu stanowiło kilkunastu funkcjonariuszy Gestapo z Poznania oraz kilkuset żandarmów i policjantów, tworzących tzw. Sonderkommando. Więźniów obozowych zaprowadzano do łaźni, a następnie do cieżarówek, które następnie wyruszały w kierunku lasu rzuchowskiego. Tam, w miejscu odległym od Chełmna o 4 km., wyrzucano zwłoki na ziemię i poddawano je szczegółowej rewizji. Początkowo zwłoki zakopywano we wspólnych mogiłach, a od lata 1942 r. podjęto akcję ich palenia w ogromnych ogniskach. Później wybudowano także dwa prowizoryczne piece krematoryjne. Obóz czynny był od 8 grudnia 1941 do kwietnia 1943 oraz krótko w 1944 r. Według historyków zginęło tutaj ponad 300 000 osób, głównie Żydów, Polaków i Cyganów.

Obecnie na miejscu obozu mieści się muzeum i oraz monumentalny pomnik, wzniesiony 27 września 1964 r. Potężna betonowa płyta o wymiarach 35 i 36 m i wysokości 6-7 m, wsparta jest na pięciu piramidach. Na jej przedniej ścianie znajduje się olbrzymia płaskorzeźba, przedstawiająca sceny męczeństwa więźniów. Obok widniej napis - Pamiętamy. Na tylnej ścianie pomnika wyryto fragment wstrząsającego listu napisanego przez jedną z ofiar:

"Wzięto nas od starca do niemowlęcia między miastem Koło a Dąbie. Wzięto nas do lasu i tam nas gazowano i rostrzeliwano i palili... Otóż prosimy aby nasi przyszli bracia ukarali naszych morderców. Świadków naszego gnębienia, którzy mieszkają w tej okolicy jeszcze raz prosimy o rozgłoszenie tego morderstwa po całym świecie..."