Powiat olkuski - powiat w Polsce (województwo małopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Olkusz. Powiat położony w północno-zachodniej jego części, w obrębie trzech makroregionów geograficznych: Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżyny Śląskiej i Wyżyny Miechowskiej.
Dzieje powiatu olkuskiego związane są nierozerwalnie z górnictwem rud cynku i ołowiu, z których uzyskiwano też spore ilości srebra.
Powiat olkuski powstał w roku 1809, jako część składowa departamentu krakowskiego w Księstwie Warszawskim.
W odrodzonej Polsce został powołany w 1918 roku w województwie kieleckim. Składał się z dwóch miast Olkusz, Wolbrom od 1931 roku i 14 gmin Bolesław, Sławków, Rabsztyn, Dłużec, Ogrodzieniec, Kidów, Kroczyce, Pilica, Żarnowiec, Jangrot, Skała, Minoga, Cianowice i Sułoszowa