Siedzibą gminy jest miasto Szczecinek, które nie wchodzi w skład gminy, jest osobną gminą miejską.
Gmina leży na Pojezierzu Szczecineckim, w Dolinie Gwdy i na Równinie Charzykowskiej. W granicach gminy znajdują się 3 rezerwaty przyrody: Wielimska Wyspa, Dęby Wilczkowskie i Kiełpino. Na terenie tej czwartej co do wielkości gminy w Polsce znajdują się duże jeziora: Wielimie, Wierzchowo i Dołgie, przez które przepływa rzeka Gwda i jej dopływ Dołga. Drugi duży szlak kajakowy stanowi jezioro Trzesiecko położone w granicach Szczecinka i kanałami łączące je z rzekami Piławą i Drawą. Przez gminę prowadzi wiele szlaków turystycznych pieszych i rowerowych. Tereny leśne zajmują 44% powierzchni gminy, a użytki rolne 38%.